چگونه
یک طرح توجیهی کسب و کار یا بیزینس پلن بنویسیم؟
آیا شما نحوه نوشتن طرح توجیهی را می‌دانید؟ یک طرح توجیهی طرحی کلی از مهم‌ترین مسائل مربوط به یک ایده کسب و کار است و هدف آن شناسایی عواملی است که مانع موفقیت شما در بازار کار می‌شود. به عبارت دیگر، طرح توجیهی تعیین می‌کند آیا یک ایده کسب و کار ایده‌ای معقول است یا نه.
طرح توجیهی تمامی اطلاعات ضروری برای طرح کسب و کار را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. طرح توجیهی تمامی اطلاعات ضروری برای طرح کسب و کار را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. هدف از اجرای هر طرح توجیهی کسب سود و منفعت است؛ از اینرو به منظور دست‌یابی به معیار و شاخص مناسب جهت تعیین سوددهی و یا عدم سوددهی طرح‌ها، مجموعهای از شاخص‌های مالی و اقتصادی در طی سالهای قبل توسط کارشناسان و اقتصاددانان بزرگ تعریف و استفاده شده است. هدف از آنالیز مالی طرح امکان‌سنجی در گزارشات توجیهی نیز کسب شاخص‌های مالی و اقتصادی به منظور تصمیم‌گیری صحیح می‌باشد. در تجزیه و تحلیل مالی، استفاده از هزینه‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌های تولید، درآمد سالیانه پیش‌بینی شده برای طرح و سایر مبانی و مفروضات مورد نیاز برای انجام محاسبات، صورت حساب سود (زیان)، صورت گردش وجوه نقد، ترازنامه پیش‌بینی شده، تهیه و تنظیم می‌شود.
معمولاً نوشتن طرح توجیهی توسط یک فرد متخصص در زمینه کسب و کار به تحریر در می آید. بخش های مختلف طرح توجیهی را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
- تجزیه و تحلیل مالی که برای مطالعه و تحلیل ابعاد مختلف مسائل مالی و سودآوری طرح توجیهی صورت می‌گیرد.
- مطالعه جامع بازار که در آن ابعاد مختلف بازار هدف برای عرضه محصول نهایی طرح توجیهی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این ابعاد مسائلی مثل کمبودها، بازار هدف، عرضه، تقاضا و باقی موارد را در بر می‌گیرند.
- توجیه‌پذیری فنی که به منظور بررسی ابعاد فنی طرح توجیهی مثل فناوری، ظرفیت، محل اجرا، ماشین آلات و تجهیزات تولید و ساختار اجرائی طرح انجام می‌شود.
در نوشتن طرح توجیهی، معمولاً نظر افراد تصمیم گیرنده را به سمت مسیری خاص سوق می‌دهند. بسیاری از اوقات تنها یک مسیر فعالیت وجود دارد، ولی باید تغییراتی در این وضعیت صورت گیرد. لذا باید در روند آماده سازی طرح توجهی باید نکاتی را مد نظر قرار دهید.
کامفار و نگارش طرح توجیهی
کامفار نرم‌افزاریست که برای مطالعات اقتصاد مهندسی مانند امکان‌سنجی و طرح‌های توجیه فنی و اقتصادی، شبیه‌سازی و تحلیل فرآیندهای مالی بکار میرود. این نرم‌افزار توسط سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد تدوین شده است.
طرح تجاری و پیش بینی درآمد و برآورد هزینه پروژه‌های صنعتی، معدنی، کشاورزی، زیربنایی، دریانوردی و غیره با استفاده از نرم افزار کامفار انجام می‌پذیرد. نرم افزار تخصصی کامفار یک برنامه کامپیوتری است که سازماندهی و محاسبه گزارشات مالی و اقتصادی را آسانتر می‌سازد. این نرم افزار بر اساس مطالعات امکان سنجی و یا به عبارتی توجیه‌پذیری و یا قابل اجراء بودن و یا نبودن طرح و مطالعات فرصت‌یابی برای هر طرح صنعتی و معدنی طراحی گردیده است. نتایج این نرم افزار بیانگر جذابیت اقتصادی طرح بر اساس محدود و یا نامحدود بودن بودجه اقتصادی سازمان مجری می‌باشد.
یک طرح توجیهی به طور معمول چندین بخش دارد که در ادامه به آنها اشاره می شود.
مقدمه: شما باید افراد تصمیم گیرنده را برای بررسی گزینه پیشنهادیتان متقاعد کنید. حتی باید طوری بخش اول تحقیق را شروع کنید که آنها را برای خواندن باقیمانده بخش‌ها ترغیب سازد. در این بخش توضیح دهید که در صورت پیاده سازی طرح، چه مزایا و کارکردهایی نصیب شرکت یا سازمان خواهد شد.
معیارها/ محدودیت‌ها: شما باید به دقت تمامی معیارهای مرتبط با بازده‌های ایده آل طرح را مشخص سازید. این کار به شما امکان می‌دهد تا تصمیمات منطقی و کاربردی را اتخاذ نمایید. این معیارها را می توان در نوشتن طرح توجیهی به نمایش گذاشت. در ابتدا باید معیارها را به چندین بخش تقسیم کنید. این کار در صورت نگارش طرح توجیهی مبسوط بسیار کمک حال خواهد بود. همچنین می‌توانید معیارها را در کل طرح توجیهی تقسیم کنید تا اینکه تناسب لازم برای ارائه آنها به وجود آید. باید این مسئله را به خاطر داشته باشید که فارغ از استراتژی مورد استفاده در طرح توجیهی، باید در مورد ارائه معیارها کاملاً اطمینان حاصل نمود. این کار به مخاطب نشان می‌دهد که شما بر کل طرح کنترل دارید و چیزی را فراموش نمی‌کنید.
روش کار: ارائه حقایق دقیق و متناسب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. شما باید به منابع معتبر مورد استفاده و همچنین روش کار خودتان به طور کامل اشاره کنید. بدون یک روش کاری مطمئن و منابع معتبر، طرح توجیهی شما فاقد هرگونه اعتبار خواهد بود. در این بخش باید کاملاً توضیح دهید که چه مراحلی را برای انجام پروژه نهایی مد نظر قرار می‌دهید. روش کار در واقع بخش اصلی طرح توجیهی به شمار میرود چون دقیقاً توضیح می‌دهد که چه قدم هایی توسط شما به عنوان انجام دهنده پروژه پشت سر گذاشته خواهد شد.
مرور گزینه‌های جایگزین: شما باید در طرح توجیهی به تمامی ویژگی‌های کلیدی هر گزینه احتمالی اشاره کنید و مطمئن شوید که این ویژگی‌ها قابل درک هستند و به شکلی متناسب با سطح دانش مخاطبان آماده شده‌اند. به خاطر داشته باشید که هدف نهایی کمک به مخاطب برای اتخاذ بهترین و کامل‌ترین تصمیم است.
ارزیابی: این بخش باید به گزارش طرح توجیهی اختصاص یابد. شما باید با استفاده از معیارهای از قبل تعریف شده به ارزیابی گزینه‌های مطرح شده بپردازید. شما می‌توانید در این بخش از نمودارها، جدول‌ها و باقی ابزارهای تصویری و گرافیکی برای نمایش مطالعات خودتان استفاده کنید. آمارهایی که تائیدی بر مطالعات و محاسبات شما هستند باید در همین بخش به کار گرفته شوند. تمامی این آمارها و گزارشات برای نمایش برتری طرح توجیهی شماست.
نتیجه گیری: در این بخش باید به نتیجه‌هایی اشاره کنید که پس از بررسی‌های نهایی آمار و داده‌ها به آنها دسترسی پیدا کردید. نحوه ارزیابی گزینه‌های مختلف مورد اشاره در تحقیق نیز باید در همین بخش بررسی شود. در نهایت باید مشخص کنید که کدام گزینه بهترین تناسب را برای پیشبرد اهداف آتی شرکت در اختیار دارد.
پیشنهادات: شما باید در این بخش از تجربیات و دانش خود برای اشاره به این مسئله استفاده کنید که کدام گزینه به نظر خودتان بهترین مورد برای ارتقای شرکت یا سازمان است. گاهی اوقات افراد تصمیم گیرنده با وجود در اختیار داشتن اطلاعات و داده‌هایی غنی و جامع باز هم در مورد تصمیم گیری نهایی با تردید روبرو می‌شوند. در این جاست که پیشنهادات شما به عنوان نویسنده طرح توجیهی می تواند راهگشای این مشکل باشد.
در صورت استفاده از چندین روش تحقیق در طرح توجیهی باید تمامی آنها را به طور دقیق در پاراگراف‌های مجزا توضیح دهید. هر کدام از روش‌ها باید در ابتدای پاراگراف مطرح شوند و نتایج و تأثیرات آنها بر نتایج نهایی طرح توجیهی بیان شود. در بعضی موارد، به دلیل شباهت بین روش‌های مختلف، نویسنده طرح ترجیح می‌دهد تا آنها را به صورت کلی و خلاصه شده به نمایش بگذارد. این کار باعث می‌شود تا از اتلاف وقت جلوگیری شود و مخاطب راحت تر متوجه اصل موضوع شود.
